Couperose: Wat is het en hoe ontstaat het?

Rode vaatjes in het gezicht, ook wel couperose genoemd, is een veelvoorkomend huidverschijnsel. Hoewel het onschuldig is, ervaren veel mensen couperose als storend. Maar hoe ontstaat het eigenlijk? In deze blog leg ik, als huidtherapeut, uit wat de wetenschap zegt over de oorzaken en risicofactoren van couperose.

Wat is couperose?

Couperose is een aandoening waarbij de kleine bloedvaatjes in het gezicht blijvend verwijd zijn, waardoor rode of paarse lijntjes zichtbaar worden op de huid. Dit komt vooral voor op de wangen, neus en kin. Hoewel couperose op zichzelf geen medische aandoening is, kan het wel gepaard gaan met een gevoelige huid en soms branderigheid of tintelingen.

Hoe ontstaat couperose?

De exacte oorzaak van couperose is complex en wordt beïnvloed door verschillende factoren:

• Bloedvatveranderingen: De bloedvaatjes in de huid zetten tijdelijk uit bij temperatuurschommelingen of blozen. Bij couperose trekken ze niet meer samen, waardoor ze blijvend zichtbaar blijven.
• Genetische aanleg: Mensen met een lichte huid (huidtype I en II) en een familiegeschiedenis van couperose of rosacea hebben een grotere kans op het ontwikkelen van zichtbare vaatjes.
• Zonblootstelling (UV-straling): Zonneschade verzwakt de vaatwanden en kan leiden tot een versnelde afbraak van collageen en elastine in de huid. Hierdoor verliezen de vaatjes hun stevigheid, waardoor ze makkelijker verwijden.
• Temperatuurschommelingen: Koude en warmte (bijvoorbeeld door sauna’s, hete dranken of gekruid eten) kunnen een overactieve reactie van de bloedvaten veroorzaken, wat op lange termijn kan bijdragen aan couperose.
• Hormonale invloeden: Zwangerschap, menopauze en hormonale schommelingen kunnen een rol spelen bij het ontstaan van couperose.
• Leeftijd: Naarmate de huid ouder wordt, neemt de elasticiteit van de bloedvaten en de stevigheid van de huid af, wat de kans op zichtbare vaatjes vergroot.

Is couperose hetzelfde als rosacea?

Couperose wordt vaak in verband gebracht met rosacea, maar het is niet exact hetzelfde. Couperose verwijst puur naar de zichtbare vaatjes, terwijl rosacea een chronische huidaandoening is waarbij ook ontstekingen, roodheid en puistjes kunnen optreden. Toch hebben veel mensen met rosacea ook last van couperose.

Histopathologie: Wat gebeurt er in de huid bij couperose?

Onder de microscoop laat couperose zien dat vooral de kleine adertjes (venulen) in de oppervlakkige huid verwijd blijven. De bloedvaten bevinden zich dicht onder de huid en zijn daardoor goed zichtbaar. Bij langdurige blootstelling aan UV-straling en andere uitlokkende factoren kunnen deze vaatjes hun stevigheid verliezen, mede door afbraak van collageen en elastine in het omliggende weefsel.

Wat kun je doen tegen couperose?

Hoewel couperose niet vanzelf verdwijnt, zijn er wel mogelijkheden om de zichtbare vaatjes te verminderen of de huid te beschermen tegen verergering:

• IPL en Lasertherapie – Een effectieve methode om de vaatjes doelgericht te behandelen en te laten vervagen.
• Goede zonbescherming – Dagelijks een SPF 30 of hoger helpt om verdere vaatverandering en zonschade te voorkomen.
• Vermijden van triggers – Hete dranken, alcohol, extreme temperaturen en scherpe kruiden kunnen couperose verergeren.
• Kalmerende huidverzorging – Gebruik milde, niet-irriterende producten om roodheid onder controle te houden.

Conclusie

Couperose is een veelvoorkomende huidaandoening die ontstaat door een combinatie van genetische aanleg, externe factoren zoals zonneschade en temperatuurwisselingen, en afname van de vaatwandelasticiteit. Hoewel het onschuldig is, kan het cosmetisch storend zijn. Gelukkig zijn er effectieve behandelingen beschikbaar om couperose te verminderen en verdere verergering te voorkomen.

Bronnen

• Abram, K., Silm, H., Maaroos, H. I., & Oona, M. (2010). Risk factors associated with rosacea. Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 24(5), 565–571.
• Helfrich, Y. R., Maier, L. E., Cui, Y., Fisher, G. J., Chubb, H., Fligiel, S., … & Voorhees, J. J. (2015). Clinical, histologic, and molecular analysis of differences between erythematotelangiectatic rosacea and telangiectatic photoaging. JAMA Dermatology, 151(8), 825–836.
• Kim, M., Lee, H. J., & Hwang, Y. J. (2021). Angiogenesis in chronic inflammatory skin disorders. International Journal of Molecular Sciences, 22(21), 12035.
• Lee, W. J., Jung, J. M., Lee, Y. J., Won, C. H., Chang, S. E., Choi, J. H., … & Lee, M. W. (2016). Histopathological analysis of 226 patients with rosacea according to rosacea subtype and severity. The American Journal of Dermatopathology, 38(5), 347–352.
• Rainer, B. M., Kang, S., & Chien, A. L. (2017). Rosacea: Epidemiology, pathogenesis, and treatment. Dermato-Endocrinology, 9(1), e1361574.
• Walker, J. G., Stirling, J., Beroukas, D., Dharmapatni, K., Haynes, D. R., Smith, M. D., … & Roberts-Thomson, P. J. (2005). Histopathological and ultrastructural features of dermal telangiectasias in systemic sclerosis. Pathology, 37(3), 220–225.